دکتر رامین طباطبایی، هم افزایی دستگاه های مرتبط با حوزه سلامت عمومی را نیازی جدی برای مبارزه با دوپینگ و مقابله با شیوع توزیع و مصرف مکمل های غذایی و رژیمی غیر مجاز و قاچاق آنان دانست و تصریح کرد: خطرات، عوارض و مضرات دوپینگ به خوبی در عرصه ورزش قهرمانی برای ورزشکاران، مربیان و دست اندرکاران ورزش اطلاع رسانی شده و در این راستا جامعه ورزش کشور به خوبی با مبارزه جدی نادوی ایران با پدیده دوپینگ آشناست با این حال مبارزه فراگیر با این پدیده شوم نیازمند هم افزایی دستگاه های چون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیروی انتظامی است تا از ورود، توزیع و مصرف مکمل های غذایی و رژیمی غیرمجاز و قاچاق آنان به طور جدی جلوگیری شود.

از IOC تا WADA

طباطبایی درتشریح تاریخچه شکل گیری سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ در دنیا، بیان داشت:آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ در حالی در سال 1999 تاسیس شد لذا پیش از آن مبارزه با دوپینگ در در جهان از طریق فدراسیون های ورزشی بین المللی و زیر نظر کمیته بین المللی المپیک(IOC)و کمیته های ملی المپیک به شکل پراکنده انجام می شد، اما در این سال و به دنبال رسوایی دوپینگ در تور بین المللی فرانسه(توردو فرانس) که طی آن پلیس ضمن یورش به محل برگزاری مسابقات مقادیر زیادی مواد نیروزا از رکابزنان کشف و ضبط کرد، IOC را بر آن داشت که به تنهایی و با رویه حاضر موضوع مبارزه با دوپینگ در سطح جهان را نمی توان به خوبی مدیریت کرد و در نتیجه آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ بدین منظور نظر تاسیس و راه اندازی شد.

طباطبایی با بیان اینکه در حال حاضر وادا یکی از مدرن ترین و قوی ترین نهادهای ورزشی در دنیاست که تخطی و گذر از قوانین سفت وسخت و جدی آن غیر ممکن است، افزود: ضمانت اجرایی این قوانین تایید و امضای نظامنامه این آژانس(WADA CODE) توسط اکثر قریب به اتفاق دولت ها و فدراسیون های ورزشی بین المللی است.

وی با بیان اینکه وادا نسبت به دیگر سازمان های غیر انتفاعی بین المللی پرقدرت تر است، ادامه داد: وادا یک نظامنامه جهانی مبارزه با دوپینگ تحت عنوان کد وادا دارد که تمامی اعضاء این نهاد باید از این کد که مجموعه ای از قوانین مبارزه با دوپینگ است، پیروی کنند. به عبارتی تمام اعضایی که این کد را امضا کردند اعم از فدراسیون های بین المللی، دولت ها، نهادهای منطقه ای وادا و سازمان های مبارزه با دوپینگ باید از آن تبعیت نمایند.

غیر ممکن بودن تخطی از قوانین وادا

قائم مقام دبیرکل نادو افزود:در زمان انتشار کد وادا برخی دولت ها و حتی فدراسیون های جهانی به این بهانه که این نظامنامه تحت قوانین کشور سوئیس تنظیم و تدوین شده است خود را ملزم پیروی از آن نمی دانستند، لذا واکنش وادا با هماهنگی IOC این بود که هر دولت ویا فدراسیون جهانی که این قوانین را امضا نکند جهت شرکت در بازی های المپیک 2004 آتن و 2008 پکن محدودیت هایی خواهد داشت لذا همه را ملزم به تبعیت ازنظامنامه وادا نمود.

قائم مقام دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ با اشاره به فراگیر بودن نگاه وادا در مقوله مبارزه با دوپینگ تصریح کرد: کد وادا علاوه بر ورزشکاران تمام کسانی که در کنار تیم هستند اعم از مربی و کادر فنی و سرپرست و دیگران را در برمی گیرد و برای آنها قوانین خاص خودش را دارد به عنوان مثال مربی که مواد دوپینگی تجویز کند از چند سال تا مادام العمر محروم خواهد شد، این ستاد سال گذشته(1393) یک مربی را به همین دلیل محرومیت نمود.

طباطبایی با بیان اینکه دایره برخورد ایران نادو با متخلفان ورزشی است نه قضایی، افزود: در نادو ما رای خود را منطبق بر قوانین وادا صادر می کنیم با وجود این قوانین سفت و سخت، ورزشکار می تواند نسبت به آراء صادره به دادگاه بین المللی ورزش(CAS) درخواست استیناف کند و در صورت وجود ادله کافی، این دادگاه نسبت به تجدید نظر در رای صادره اقدام خواهد نمود.

هزینه بالا و موانع بین المللی راه اندازی آزمایشگاه

طباطبایی با اشاره به اینکه در حال حاضر 35 آزمایشگاه معتبر در اقصی نقاط دنیا و مورد تایید وادا وجود دارد، درباره مطالبه دوستداران ورزش و سلامت مبنی بر راه اندازی آزمایشگاه دوپینگ در ایران گفت: آزمایشگاه مورد تایید وادا وسایل و امکانات گران قیمتی به ارزش بیش از 20 میلیارد تومان نیاز دارد، با وجود این ما در سال 2003 تلاش خود را برای راه اندازی آزمایشگاه آغاز کردیم و حدود نیمی از وسایل مورد نیاز این آزمایشگاه را هم خریداری کردیم اما به دلیل شرایط پیش آمده و وضع تحریم های ظالمانه، تکمیل این آزمایشگاه میسر نشد. در حال حاضر با توجه به اینکه تعداد 35 آزمایشگاه از نظر وادا کفایت می کند، بعید است به آزمایشگاه جدیدی مجوز بدهند مگر اینکه از آزمایشگاه های موجود کاسته شود، امری که مسبوق به سابقه است و پیش از این نیز آزمایشگاه ترکیه به دلیل نقض قوانین وادا مجوزش لغو شد.

طباطبایی گفت: فعلا ایران دارای آزمایشگاه معتبر نیست و اگر از همین الان شروع کنیم بین 4 تا 6 سال طول می کشد تا تاییدیه بگیرم، همزمان باید کلیه وسایل و تجیهزات را فراهم کنیم.

محیط امنیتی آزمایشگاه ها و نادو

وی با اشاره به محیط امنیتی آزمایشگاه های مورد تایید وادا، گفت: وادا به طور دایم آزمایشگاه های مورد نظر را رصد می کند به همین دلیل ورود و خروج به این آزمایشگاه ها به سادگی امکانپذیر نیست و قوانین بین المللی بر آنها حاکم است. خود من یک بار برای پیگیری امور نادو به آزمایشگاه کلن آلمان رفتم و این موضوع را عینا مشاهده کردم آزمایشگاهی که برای ورود به آن باید از سه درب عبور کرده و بدون وقت قبلی احدی اجازه ورود به آزمایشگاه را ندارد.

وی درتشریح این محیط امنیتی، افزود: به طور طبیعی وقتی قرار است نمونه ورزشکاری مثلا یک فوتبالیست مشهور با میلیاردها دلار سرمایه بررسی و احیانا مثبت اعلام شود، لازم است که همه چیز دقیق و حساب شده و غیر قابل نفوذ باشد.

طباطبایی با اشاره به حساسیت رسانه ها به امر دوپینگ گفت: نادوی ایران هم محیط بسیار امنیتی دارد و اجازه نمی دهیم کسی بدون وقت قبلی به نادو وارد شود. ما اکثر مدارک و استاد را به صورت کاملا محرمانه نگهداری می کنیم که همه این کارها به خاطر صیانت از حریم خصوصی ورزشکاران است. همزمان سعی کردیم حریم ورزش و دست اندرکاران ورزش را نیز حفظ کنیم.

1367 آغاز مبارزه با دوپینگ در ایران

قائم مقام دبیرکل نادو با اشاره به این نکته فعالیت های ضد دوپینگ در ایران از سال 1367 آغاز شده است، افزود: چون در آن مقطع هنوز کمیته بین المللی المپیک متولی دوپینگ در دنیا بود و در ایران هم ابتدا متولی این موضوع کمیته ملی المپیک بود و کمیسیون پزشکی کمیته ملی المپیک آیین نامه ملی مبارزه با دوپینگ را تدوین نمود. هنگامی که وادا در سال 1999 تاسیس شد نادوی ایران در سال 2003 راه اندازی گردید. ما از سال 1376 با توجه به امکانات دانشکده داروسازی دانشگاه تهران محرک ها و مخدرها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم، مخدرها را می شد به راحتی شناسایی کرد اما در آن زمان هنوز استاندردهای آنالیز مواد ممنوعه وجود نداشت و ما امکان تجزیه و تحلیل آنها را هم نداشتیم. بخش آزمایشگاهی فدراسیون پزشکی ورزشی نیز درسال 78 آغاز به کار کرد.

دکتر طباطبایی گفت: ما بهترین آزمایشگاه معتبر را برای آنالیز نمونه ها انتخاب کرده ایم. آزمایشگاه کلن آلمان که به نوعی آزمایشگاه مرکزی است و در این آزمایشگاه مانند دیگر آزمایشگاه های مورد تایید وادا تمامی نمونه ها دارای بارکد است و همه نمونه ها باید بر اساس این بارکد ردیابی و کنترل شود، وادا کاملا بر این موضوع نظارت دارد.

نادو و استانداردهای بین المللی

دکتر طباطبایی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران از پیشگامان مبارزه با دوپینگ است، افزود: در زمان ریاست محسن مهرعلیزاده برسازمان تربیت بدنی(دولت هشتم) با توجه به علاقه مندی ایشان به امر مبارزه با دوپینگ بلافاصله نادوی ایران در سال 1383 تاسیس شد و همزمان ایران به عنوان یکی از چهار کشور آسیایی هیات موسسان وادا به همراه ژاپن، چین و کره جنوبی کار خود را آغاز کرد و شش سال به عنوان رئیس سازمان منطقه ای وادا(رادوکا) در منطقه آسیای میانه فعالیت داشته و مسئولیت راه اندازی نادوها را در کشورهای منطقه برعهده داشتیم. در ادامه بعد از اینکه فعالیت ها پیش رفت به عنوان یک سازمان مستقل پذیرفته شدیم و به این معنی می توانیم تست های بین المللی انجام دهیم. امری که در حال حاضر انجام می شود و فدراسیون های جهانی تمام تست های کنترل دوپینگ رقابت های بین المللی را که در ایران برگزار می کند را به ما محول مینمایند. تستهایی که در مسابقات رکوردگیری انجام می شود و در تمامی اردوهایی که نادوی ایران اقدام به نمونه گیری می کند اعتبار بین المللی دارند. حدودا نزدیک به چهار سال است که دیگر اکثر فدراسیون های بین الللی افسران کنترل دوپینگ خود را برای گرفتن تست از ورزشکاران ما به ایران اعزام نمی کنند و این امر به نادوی ایران محول شده است. این نکته نشان دهنده کیفیت مطلوب اقدامات نادوی ایران است که منطبق بر استانداردهای جهانی در حوزه مبارزه با دوپینگ فعالیت می کند.

دکتر طباطبایی گفت: نادوی ایران نظام نامه ای دارد که مورد تصویب سازمان تربیت بدنی وقت و وزارت ورزش قرار گرفته است دارای ارکانی چون شورای عالی، شورای مرکزی و دبیرکل است که دبیرکلی آن برعهده رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی است.

وی با بیان اینکه کد وادا هر شش سال یک بار مورد بازنگری قرار می گیرد، گفت: کد وادا ابتدا در سال 2003 منتشر شد و در سال 2009 مورد بازنگری قرار گرفت و مجلس شورای اسلامی آن را تایید و امضا نمود لذا ما جزو ملحقین به کد وادا هستیم.

وادا وقتی در سال 2009 نظام نامه خود را منتشر کرد از نادوها خواست آیین نامه های خود را با این نظام نامه منطبق کنند ما این کار را انجام دادیم وآیین نامه ایران نادو مورد تایید وادا قرار گرفت، از طرفی در سال 2015 کد جدید وادا انتشار یافت کدی که تغییراتی زیادی در آن داده شده است به طوری که محرومیت ها را از دو به چهار سال افزایش داد تا متخلفان به راحتی نتوانند به میدان ورزش برگردند. این کد نیز توسط ایران نادو ترجمه و در قالب کتاب در اختیار جامعه ورزش قرار گرفته است و در سایت رسمی WADA و ایران نادو در دسترس عموم قرار گرفته است. همچنین آیین نامه ایران نادو 2015 منطبق بر کد وادا به تایید این آژانس رسیده است.

دوپینگ آگاهانه

قائم مقام دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ادامه داد: اکثر ورزشکاران حرفه ای به موضوع مواد و روش های ممنوعه اگاهی دارند و نمی توان گفت در این زمینه ناآگاهی وجود دارد ما این مهم را به عینه در ورزش کشورمان می بینیم.

او تصریح کرد: ورزشکاران حرفه ای تقریبا عوارض دوپینگ را می دانند و از مضرات آن آگاهی دارند برخی اعتقاد دارند این عوارض و مضرات را می پذیریم چون می خواهیم قهرمان المپیک شویم این نوع تفکر ورزشکار را نمی توان توجیه کرد و بسیار برای ورزش و روح المپیزم که سلامتی را ملاک عمل قرار می دهد خطرناک است.

وی با بیان اینکه فروشندگان مکمل های غیر مجاز، ورزشکاران را اغفال کرده و به همراه مکمل غیرمجاز مقادیری قرص و آمپول که حاوی مواد ممنوعه هستند به ورزشکار می دهند، درباره فعالیت های آموزشی نادو در این موارد گفت: ما در نادو سعی کرده ایم در حوزه آموزش فعالیت جدی و گسترده داشته باشیم در این رابطه علاوه بر برگزاری دوره های آموزشی در سراسر کشور بالاخص برای ورزشکاران ملی، کارت جیبی و بروشورهای آموزشی را در تیراژ بالا منتشر کرده و در اختیار ورزشکاران قرار می دهیم و آنان رانسبت به فهرست مواد و روشهای ممنوعه که همه ساله از سوی WADA منتشر میشود و عوارض و خطرات مصرف آنها آگاه نماییم تا حتی اگر پزشکی از مواد ممنوعه خبر نداشته باشد با مشاهده این لیست از تجویز داروهای محتوی این مواد به ورزشکار خودداری کند.

نادو و دغدغه سلامت عمومی

طباطبایی با اشاره به فعالیت های فدراسیون پزشکی ورزشی در بخش نظارت بر سلامت باشگاه ها و اماکن ورزشی بیان داشت: فدراسیون پزشکی در این بخش نیاز مبرم به همکاری دیگر نهادها دارد چرا که به تنهایی نمی تواند از توزیع، فروش و مصرف مکمل ها و داروها در باشگاه ها جلوگیری کند در استان تهران بیش از چهار هزار باشگاه داریم. حیطه عملکرد ایران نادو در حوزه ورزش قهرمانی بوده و ورزشکار سطح ملی خاطی را محروم می کند اما در بخش همگانی افراد متخلف را از چه چیز محروم کند؟ این کار شدنی نیست. لذا در بخش همگانی و عمومی ورزش محور اصلی فعالیتها میبایست روی فرهنگ سازی متمرکز شود. در قانون داریم باشگاه ها حق فروش و تجویز مکمل ها را ندارند و ما چنانچه این مورد را مشاهده کنیم باشگاه را پلمپ می کنیم، اما مگر چند باشگاه را می شود پلمپ کرد و دایما آنها مورد بازرسی قرار داد؟ نیاز است وزارت بهداشت، نیروی انتظامی(پلیس بین الملل)، قوه قضائیه و سازمان های امنیتی در این رابطه فعالیت ها و اقداماتی هم افزا و هماهنگ داشته باشند. توزیع مکمل های غیر مجاز در باشگاه ها معضل بزرگی است متاسفانه بعضی از باشگاهها مواد دوپینگی به جوانان تجویز می کنند. تجویز "سوما" در باشگاه ها در حال افزایش است بعضا این مواد را در بیرون از باشگاه برای ورزشکار تجویز می کنند تا مشکلی برای باشگاهشان ایجاد نشود.

مبارزه با ورود، قاچاق، توزیع و مصرف مکمل های غیر مجاز و داروهای ممنوعه در کشور نیاز به عزم ملی داشته و باید فکر و تمهیدی اساسی در این رابطه اندیشیده شود.